برگ هایی از داستان موسیقی
- اخبار موسیقی
- 14th ژوئن 2016
- بازدید
- 0 دیدگاه
برگ هایی از داستان موسیقی
موسیقی از هنرهایی است كه اگرچه از دیرباز در بین اقوام مختلف كشورمان جایگاه خاصی داشته، اما آنطور كه شایسته است، از نگاه پژوهشی مورد تدقیق كارشناسان قرار نگرفته و هنوز آثار پژوهشی متعددی در این زمینه به چشم نمیخورد. انتشارات سوره مهر حوزه هنری، چندین سال است تلاش میكند برای جبران این خلا، دست به كار شده و عرضه و نشر آثار پژوهشی متنوع و مبتنی بر آرای بومی و روزآمد را در دستور كار خود قرار دهد. آثاری كه لزوم تالیف و انتشار آن ها، از نیاز علاقه مندان و هنرجویان موسیقی سرچشمه میگیرد و اینكه بتوان با انجام كارهای مطالعاتی و مبتنی بر دانش موسیقی، آثار بهتری را در آینده به مخاطبان ایرانی و جهانی تحویل داد.
همزمان با برگزاری ششمین برنامه «شب آواز ایرانی»، كه ابتكار مركز موسیقی حوزه هنری بوده و در همین مدت كوتاه برگزاری توانسته مخاطبان حرفهای و علاقهمند را در سالن سوره دور هم جمع كند، به معرفی برخی از كتابهای تئوری موسیقی، آموزشهای نظری و كاربردی موسیقی و پژوهشهای تاریخی و تحلیلی میپردازیم.
* برگ هایی از داستان موسیقی ایرانی
این كتاب كه در سال ۱۳۸۷ و در ۵۹۰ صفحه در قطع رقعی برای نخستین بار منتشر شد، نوشته حسن رضا رفیعی است. موضوع این كتاب «موسیقی ایرانی و تأثیر آن بر موسیقی جهان و موسیقی قرآنی» است. نویسنده این كتاب را در یازده فصل تنظیم كرده است. وی در فصل یكم به موسیقی و اركان آن میپردازد. در فصل دوم انواع موسیقی را شرح میدهد. تأثیر موسیقی و چگونگی پیدایش موسیقی در فصول سوم و چهارم بررسی میشود. در فصل پنجم اطلاعاتی درباره «باربد» پدر موسیقی ایرانی داده میشود. در فصل ششم تأثیر موسیقی ایرانی بر موسیقی جهان مورد كاوش قرار میگیرد. در فصل هفتم وضعیت كنونی موسیقی ایرانی بررسی و در فصل بعدی به موسیقی بحری پرداخته میشود. دو فصل آخر به ارتباط موسیقی قرآنی با موسیقی ایرانی و حرمت موسیقی میپردازد. از ویژگیهای مهم كتاب این است كه مؤلف سعی كرده ضمن تبیین و تحلیل سیر تاریخی موضوعات، ناآگاهی فراهم شده نسبت به موسیقی را برطرف سازد و نگاه مخاطبان را نسبت به تشخیص صحیح موضوع هدایت كند و تبیین چنین دیدگاهی باعث میشود كه وی قضاوتهای ناشی از عدم شناخت صحیح موسیقی را اصلاح نماید و كسانی را كه به موضوع اطلاعی ندارند را آگاهی بخشد. ویژگی دیگر كتاب این است كه نوع منابع استفاده شده در آن گاهی بسیار قدیمی و دستِ اول و گاهی معاصر و مبتنی بر گفتههای عنوان شده در رسانهای چون رادیو و تلویزیون و یا نقلِ قول شفاهیِ افراد مختلف است. تنوع مطالب بیان شده از چنین منابعی، صورتی ویژه به كتاب بخشیده كه میتواند برای انواع مخاطبان بسیار مؤثر باشد.
* آموزش تحلیلی تصنیفخوانی
منصور اعظمی كیا، مولف كتاب آموزش تحلیلی تصنیفخوانی است كه در سال ۱۳۸۸ برای نخستین بار و در ۱۹۲ صفحه به چاپ رسید. در این كتاب نویسنده با بهره گیری از تجربه شخصی سال ها تدریس آواز با استفاده از روشی منطقی و عملی به آموزش تصنیف خوانی می پردازد؛ به طوری كه هنرجویان ضمن درك سریع تر ساختار تصنیف و ضربی، با سهولت بیشتری تلفیق ضرب و آهنگ آن ها را درك می كنند. منصور اعظمیكیا، مولف این كتاب، بر اساس تجربه شخصی سالها تدریس آواز، یك روش منطقی و علمی ابداع كرده تا هنرجویان ضمن درك سریعتر ساختار تصنیف و ضربی، با سهولت بیشتری تلفیق ضرب و آهنگها را درك كنند. هنرجویان مبتدی موسیقی با به كار گرفتن این روش ابداعی اعظمیكیا میتوانند ضرب آهنگها و فراگیری تصنیفها را برای خود آسان كنند و همچنین دانستههای ردیفی دستگاهی موسیقی ایران را كه پیش از این آموختهاند، تكمیل كنند.
* هارمونی كاربردی
تسلط به هارمونی، یكی از ملزومات آهنگسازی است و در سالهای اخیر، كتابهای زیادی در این زمینه ترجمه و تألیف شدهاند. كتاب «هارمونی كاربردی»، نوشته نیكلای ریمسكی كورساكف، آهنگساز برجسته اواخر قرن نوزدهم میلادی است كه سوئیت «شهرزاد» او در ایران بسیار محبوب است.
این كتاب، در بیش از یك قرن گذشته، همواره منبعی جامع و كاربردی برای آموزش عملی قوانین هارمونی بوده است و برخلاف سایر كتابهای آموزش هارمونی، كه بیشتر به هارمونی تحلیلی میپردازند، جنبه كاربردی و خودآموز دارد. این كتاب ترجمه وارطان ساهاكیان، آهنگساز و مدرس برجسته كشورمان است. تسلط ساهاكیان به آهنگسازی و تجربه سالها تدریس موسیقی، یكی از دلایلی است كه در ترجمه روان و صحیح كتاب نقش موثری داشته است. كتاب با مقدمهای كوتاه در مورد تئوری موسیقی و انواع آكوردها آغاز میشود و بلافاصله به بحث هارمونی میپردازد. در هر قسمت، نویسنده توضیح كوتاهی در مورد مباحث تئوریك داده است و مثالهایی در مورد چگونگی اتصال آكوردها و حركتهای ملودیك و كاربرد عملی مباحث ارائهشده ذكر كرده است. در پایان هر مبحث، تمرینهایی ارائه شده است تا هنرجویان بتوانند بهطور عملی هارمونیزاسیون را تجربه كنند.
* فن نواختن پیانو
كتاب «فن نواختن پیانو» نوشته گیورگی ساندور با ترجمه بهزاد تاهباززاده و ویرایش و بازنویسی كمال پورتراب با موضوع آموزش و روش های نوازندگی پیانو و در حیطه موضوعی حركت، صدا و بیان موسیقایی منتشر شده است.
ترجمه و ویرایش این كتاب طبق گفته مترجم ۹ سال پیش به انجام رسیده است. «فن نواختن پیانو» شامل سه بخش است، بخش اول شامل مباحثی از قبیل هماهنگی، استقلال و وابستگی متقابل انگشتان، فشار، وزن، تنش، سازوكار اجرایی انسان و نیز شرح نسبتا كاملی از ساز پیانو است. بخش دوم به شرح الگوهای اصلی حركت چون گامها اختصاص دارد. بخش سوم نیز شامل مطالب بسیار متنوعی است و ۹ فصل را دربرمی گیرد. در این بخش مباحثی مانند شرح پدالهای پیانو و طریقه استفاده از آن ها و نیز مسائل تنی و روانی اجرا مورد بحث قرار گرفته است.
* آهنگسازی، آوازخوانی، به زبان ساده
این كتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۸۸ در ۱۵۶ صفحه و با شمارگان ۲۵۰۰ نسخه، منتشر شد. «آهنگسازی، آوازخوانی، به زبان ساده» نوشته حسن زندباف، آهنگساز و مؤلف كتابهای آموزش موسیقی است و در بخش اول آن، تئوری موسیقی بهطور مختصر آموزش داده شده و در بخش دوم، موارد مورد نیاز برای شروع خوانندگی ذكر شده است. در این بخش به كلیه جزئیاتی كه یك خواننده باید در نظر بگیرد پرداخته شده است؛ از انتخاب محل تمرین گرفته تا شرایط جسمی و روحی خواننده و تكنیكهای تنفس صحیح. در ادامه، نویسنده با ذكر اشتباهات رایج كه ممكن است به صدای خوانندگان آسیب برساند، روشهایی برای محافظت از حنجره بیان میكند.
یكی از نقاط قوت این كتاب، درج تمرینهایی برای تقویت صدا، بیان و آشنایی با اصول نتخوانی و سلفژ است و در بخش سوم كتاب توضیحاتی در خصوص ضبط صدا در استودیو و تجهیزات موجود در آن ذكر شده است.
* اصول و مبانی موسیقی
كتاب اصول و مبانی موسیقی نوشته سوسن شاكرین، دارای انسجامی تازه از سرچشمههای موسیقی ایران و غرب در بخش نظری و علمی موسیقی است. نویسنده این كتاب با ارائه و ذكر ماخذ كاملا معتبر ایرانی و خارجی، فرضیههای زیادی را در زمینه تئوری موسیقی و سرچشمه پیدایش برخی گونههای موسیقایی مطرح میكند و با روش تحقیق درستی كه به مخاطبش ارائه میدهد، آن ها را به اثبات میرساند.
اهمیت عمده این بخش كتاب آن است كه این تحقیق به نوعی یك اكتشاف به حساب میآید؛ چرا كه سرچشمههای موسیقی فلامینگو در جهان نامعلوم است و حدس و گمانهای زیادی دراین باره وجود دارد. البته این كتاب بخشهای بسیار متنوع و گستردهای دارد و تنها به اثبات این فرضیه ختم نمیشود. شاكرین در كتابش اهمیت و ارزشهای موسیقی كلاسیك و غرب و چگونگی شكلگیری و تاثیرپذیری آن از موسیقی ایران را تشریح میكند. همچنین او سیر حركت فرهنگ و تمدن و خصوصا موسیقی ایران به سوی شرق، هند و چین و … و كشورهای عرب و سایر نقاط در غرب جهان، را با مستندات كامل توضیح میدهد. این كتاب، در اسفند ۱۳۸۷ در ۲۵۶ صفحه با شمارگان ۲۵۰۰ نسخه منتشر شده است.